Aνησυχίες και σκέψεις για την πιο μακρόβια αρχιτεκτονική Single Lens Reflex που μετασχηματίστηκε στην ψηφιακή εποχή σε DSLR
Το μέλλον των φωτογραφικών μηχανών και αντίστοιχων τεχνολογιών βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων και αναζητήσεων των φίλων του Imaging. Πολλοί αγωνιούν για τη βιωσιμότητα του αγαπημένου τους εξοπλισμού, εφόσον στη φωτογραφία είναι εδραιωμένη η αντίληψη ότι μια μηχανή την αγοράζεις σχεδόν για μια ζωή ενώ οι SLR και compact του φιλμάτου παρελθόντος με αξιοπρόσεκτη αντοχή εξακολουθούν να μακροημερεύουν έχοντες πολλές 40 και 50 χρόνια στην πλάτη. Από την άλλη μεριά κάποιοι στο internet βιάζονται να απωθήσουν στο χρονοντούλαπο της τεχνολογικής ιστορίας τις DSLR ως παρωχημένες…
H έλευση super hi end μοντέλων full frame mirrorless όπως η Canon EOS R3 και η πιο πρόσφατη Nikon Z9 έφερε στο προσκήνιο ξανά το ερώτημα που κρέμεται από τα χείλη πολλών φωτογράφων. Μήπως πλησιάζει το τέλος των DSLR; Καμία κινητικότητα δεν παρατηρείται εδώ δύο τρία χρόνια στην κατηγορία των αγαπημένων DSLR. Νέα μοντέλα δεν είδαμε μέσα στο 2021 παρά μόνον την Pentax K3 III, ως μοναδική και δακτυλοδεικτούμενη εξαίρεση ανάμεσα στις αρκετές νέες mirrorless.
Eιδήσεις όπως η αποκάλυψη από τον πρόεδρο και CEO της Canon αξιότιμο Fujio Mitarai προς την ιαπωνική εφημερίδα Υοmiuri Shimbun ότι η EOS-1D X Mark III θα είναι η τελευταία της γενιάς της στην κατηγορία των κορυφαίων “ρεπορταζιακών” heavy duty DSLR επιβεβαιώνουν τους φόβους και τις εικασίες. Σιωπηλά αλλά σταθερά βαίνουμε προς το τέλος των DSLR. Ναι μεν διατηρούνται στην παραγωγή αλλά τα εργοστάσια δεν επενδύουν στην εξέλιξη και ανανέωση, ούτε τις προωθούν αφού προτιμούν τη μεγαλύτερη κερδοφορία που εντοπίζουν στη νέα γενιά mirrorless. Ως πυρήνες νέων συστημάτων (με αντίστοιχους φακούς και αξεσουάρ) οι τελευταίες ευνοούνται από τα τμήματα marketing που βλέπουν τις mirrorless ως διέξοδο από τη στασιμότητα της αγοράς και λύση για την τόνωση της ζήτησης.
Οι DSLR οδήγησαν την κούρσα του ψηφιακού μετασχηματισμού από το 2000 και μετά, βασιζόμενες λίγο – πολύ στα ίδια οπτικά συστήματα των φιλμάτων μηχανών των προηγούμενων δεκαετιών. Canon, Nikon, Pentax και Sony (που αγόρασε τα δικαιώματα για τη μοντούρα της Minolta) αξιοποίησαν τα ίδια οπτικά συστήματα στην ψηφιακή εποχή και μόνον η αρχιτεκτονική 4/3 (και Micro 4/3) ξεκίνησε την ψηφιακή εποχή από το Ο με νέα μοντούρα. Έτσι οι μεγάλες εταιρίες του Imaging πουλούσαν κατά βάση σώματα κλείνοντας το μάτι στους κατόχους αναλογικών συστημάτων που ενθαρρύνθηκαν να “ψηφιοποιηθούν” χωρίς να αλλάξουν φακούς, σημαντικό δέλεαρ για τη μεταβατική φάση από το φιλμ στους ψηφιακούς αισθητήρες. Την τελευταία δεκαετία όμως άρχισε η μεγάλη πτώση, ο κορεσμός της αγοράς αφού η τεχνολογία DSLR ολοκλήρωσε τον κύκλο της εξέλιξης και πλέον οι βελτιώσεις ειδικά τα τελευταία πέντε χρόνια είναι ελάχιστες και δύσκολα γίνονται αντιληπτές από το μέσο χρήστη. Άρα κα τα κίνητρα του φωτογράφου για ανανέωση του εξοπλισμού ελαχιστοποιήθηκαν. Γιατί ο χρήστης να πάρει την DSLR του 2020 όταν και το προηγούμενο μοντέλο είναι μια χαρά; Χρειαζόταν κάτι εντυπωσιακό να συνταράξει τον εφησυχασμό και αυτό ήταν α. η κίνηση της Sony το 2013 να παρουσιάσει την πρώτη δυνατή γκάμα full frame mirrorless και β. η έστω καθυστερημένη ανταπόκριση των δύο μεγάλων της Canon και της Nikon με τα συστήματα EOS R Nikon Z και τα αντίστοιχα οπτικά νέας γενιάς (σημειώνουμε και την μάλλον αποτυχημένη κίνηση της Canon με την APS–C σειρά EOS–M που δεν εντυπωσίασε). Έτσι οι τρεις πιο ισχυροί παίκτες επέβαλαν de facto αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος και μετέφεραν την αίσθηση ότι μόνον στις mirrorless υπάρχει μέλλον, σε βάρος προφανώς των δικών τους DSLR).
Όμως είναι πράγματι πανάκεια η στροφή στις mirrorless ή εμπορικό τρικ; Αναπτύχθηκαν με πολλές υποσχέσεις, πόσο ρεαλιστικά όμως είναι τα πλεονεκτήματά τους; Aναπτύσσοντας ψύχραιμα τα θετικά και αρνητικά σημεία, διαπιστώνουμε μερικά βασικά πράγματα.
- Τα mirrorless σώματα είναι πιο απλά και λιγότερο βαριά λόγω κατάργησης του ανακλινόμενου καθρέπτη και του πενταπρίσματος.
- Η μικρότερη απόσταση back flange των mirrorless προσφέρεται για τηλεκεντρική σχεδίαση φακών δηλ.να αξιοποιούνται οι φωτεινές δέσμες όπως διαδίδονται σε ευθεία γραμμή με αποτέλεσμα λιγότερα οπτικά σφάλματα, βινιετάρισμα και μείωση ευκρίνειας στα άκρα του ειδώλου
- Το μέγεθος των φακών δεν επηρεάζεται δομικά από την αρχιτεκτονική (αν και στους νεώτερους φακούς για mirrorless αποκλειστικά λόγω εκμετάλλευσης νέων τεχνολογιών και υλικών, συμβαίνει να βλέπουμε πιο compact σχεδιάσεις).. Με άλλα λόγια, ίδιας σχεδίασης φακός θα έχει ταυτόσημες διαστάσεις και σε DSLR και mirrorless.
- Οι επιδόσεις σε autofocus, φωτομέτρηση κλπ . αποτελούν θέμα τεχνολογίας και όχι αρχιτεκτονικής. Οι πρώτες mirrorless υστερούσαν σε απόκριση AF αλλά σήμερα χάρη στην υβριδική σχεδίαση αισθητήρων με “φυτεμένα” phase detect pixel δεν υπάρχει τέτοιο πρόβλημα.
- Οι DSLR αναγκαστικά έχουν πιο πολύπλοκο σύστημα autofocus με δευτερεύον chip εκτός αισθητήρα αλλά υστερούν στο live view (εκτός Canon που έχει εφαρμόσει και στις DSLR το πολύ αποδοτικό σύστημα Dual PixelAF).
- Δομικά, οι mirrorless ταιριάζουν καλύτερα από τις DSLR σε video λήψεις όπου οι δεύτερες μπορούν να δουλεύουν μόνον σε LiveView mode.
- Mε την εξαίρεση της Pentax καμία DSLR δεν έχει ενσωματωμένη οπτική σταθεροποίηση επί του αισθητήρα. Αντίθετα, πολλές mirrorless διαθέτουν παρόμοιο σύστημα που προσφέρει ακλόνητα καρέ, ανεξάρτητα από το φακό που θα προσαρμοστεί.
- Mε δεδομένο ότι οι μοντούρες των mirrorless είναι νέες, έχουν σχεδιαστεί γι αυτές φακοί εξ αρχής, τελευταίας τεχνολογίας, βελτιστοποιημένοι για ανώτερες επιδόσεις. Όμως είναι ακριβότεροι.
- Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι στο άμεσο μέλλον θα καταργηθούν οι DSLR. Aπλώς παραμένουν στην αγορά τα τρέχοντα μοντέλα αλλά τα εργοστάσια ρίχνουν το βάρος του marketing στις mirrorless όπου τα περιθώρια κέρδους είναι μεγαλύτερα. Αλλά και στις DSLR που πωλούν έχουν αποσβέσει τα έξοδα R&D.
- Αν αγοράζουμε με το βλέμμα στο μέλλον, αρκετές γνώμες ειδικών συνηγορούν ότι οι mirrorless θα αποτελούν την κυρίαρχη τεχνολογία και τον κύριο όγκο των πωλήσεων.