Στον φωτογραφικό κόσμο υπάρχουν και κάποιοι εξειδικευμένοι φακοί. Όπως οι fisheye 180ο, oι supertelephoto ακραίων εστιακών αποστάσεων, οι αρχιτεκτονικοί tilt& shift κλπ… παραπέρα βρίσκουμε ακόμη πιο ιδιαίτερους φακούς για πολύ συγκεκριμένες εφαρμογές όπως οι ευρυγώνιοι macro με relay optics. Ξεχωρίζουν από την περίεργη εξωτερική εμφάνιση με ένα λεπτό και μακρύ σωλήνα και τη σχεδίαση relay optics * που παραμένουν ελάχιστα γνωστά στους φωτογράφους.Προέρχονται από τον κόσμο των μικροσκοπίων, ενδοσκοπίων και των τηλεσκοπίων για να γίνει κατανοητό με απλό τρόπο, πρόκειται για ειδικές σχεδιάσεις που διευκολύνουν τη φυσική επιμήκυνση του φακού διατηρώντας την αρχική εστιακή απόσταση και παρεμβάλλοντας ενδιάμεσα επίπεδα εστίασης. Παρόμοιοι φακοί, συνήθως κατασκευασμένοι κατά παραγγελία, χρηυσιμοποιούνται συχνά από φωτογράφους και κινηματογραφιστές όπως π.χ. ένα τυπικό δείγμα δουλειάς είναι η σειρά του National Geographic “A Real Bug’s Life”. Αρχή λειτουργίας φακών relay optics
O φακός της λίγο γνωστής στην Ελλάδα κινέζικης ΑstrHori είναι αυστηρά manual focus. Απευθύνεται σε κατόχους mirrorless με αισθητήρα APS-C (Sony e-Mount, Nikon Z, L-mount, Canon RF, Fujifilm X καθώς και Micro 4/3) και μπορεί να πλησιάζει ως 0,5cm από το αντικείμενο καλύπτοντας οπτική γωνία 80ο πετυχαίνοντας λόγο μεγέθυνσης 2x. Λόγω πολυπλοκότητας των relay optics (23 στοιχεία σε 17 ομάδες) η μέγιστη φωτεινότητα είναι f/8 και πάλι ικανοποιητική συγκριτικά με άλλους φακούς της ίδιας σχεδιαστικής σχολής. Για το φωτισμό έχει ενσωματωμένο LED εννέα στοιχείων με ρυθμιζόμενη ισχύ σε δέκα βήματα και χρωματική θερμοκρασία 5.000ο (Daylight). Προκειμένου να διευκολύνει τις λήψεις σε δύσκολες συνθήκες το εμπρός μισό του φακού είναι αδιάβροχο δηλ. ο φωτογράφος μπορεί να βουτήξει το εμπρός κομμάτι (μήκους 25εκ.) στο νερό. Υπάρχει και έκδοση με στροφή 90ο για το εμπρός στοιχείο (που συνδυάζει και πρισματικά στοιχεία, τύπου περισκοπίου).