Το νερό δεν είναι μόνο κοινός παρονομαστής κάθε μορφής ζωής αλλά και στοιχείο έμπνευσης για το φωτογράφο. Από τα σταγονίδια της χειμωνιάτικης ομίχλης ως τις δυνατές βροχές και το χιόνι που σκεπάζει τις βουνοκορφές, και από τα ποτάμια και τα ρυάκια ως τις λίμνες και τις θαλασσινές ακτές που περιβάλλουν την Ελλάδα, μας καλεί να το απεικονίσουμε. 
Ρέον ή παγωμένο, σε σταγόνες και αχλύ, σε αντικατοπτρισμούς, σαν ήρεμη επιφάνεια ή αγριεμένη θάλασσα, σε κυματισμούς και παφλασμούς, συγκεκριμένο ή αφαιρετικό, και από το βαθύ θαλάσσιο μπλε ως το γκριζωπό των σύννεφων και της ομίχλης.
Του Π. Καλδή
Νερό κατά μηχανής…
Φωτογραφίζοντας μέσα στο καταχείμωνο το υγρό στοιχείο, οφείλουμε να πάρουμε τα μέτρα μας. Κοντά στη θάλασσα, το μανιασμένο κύμα σαν σκάει στα βράχια και τις ακτές προκαλεί σπρέι σταγονιδίων αλμυρού νερού που κάθε άλλο παρά φιλικό είναι για το φωτογραφικό μας εξοπλισμό. Αλλά και σε πιο απλές συνθήκες δηλ. μια μέρα που ψιλοβρέχει, κοντά σε μια λίμνη μέσα στην ομίχλη του πρωινού, στις όχθες του ποταμού, η υγρασία δεν είναι το καλύτερο.
Μερικά μοντέλα φωτογραφικών μηχανών έχουν προδιαγραφές WR (Weather Resist) δηλ. μερική α
διαβροχοποίηση. Αυτό βέβαια δεν τις καθιστά πλήρως αδιάβροχες ούτε …υποβρύχιες. Κάποιες φορές οι κατασκευαστές παραθέτουν την προδιαγραφή (αρχίζει με τον κωδικό ΙP και ένα αριθμό) αλλά όχι πάντα. Γενικότερα το WR υποδηλώνει ότι η μηχανή (και ο φακός) αντέχουν στην περιβαλλοντική υγρασία και σταγόνες βροχής (όχι όμως συνεχή καταρρακτώδη βροχή) και κάθετα όχι σε …κατάδυση.
Εκτός από την χρήση εξοπλισμού με προδιαγραφές WR που δεν είναι πάντα εφικτό, τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευτούμε; Ίσως να φτιάξουμε ένα αυτοσχέδιο κάλυμμα με ένα κομμάτι πλαστικό από σακούλα και ένα οποιοδήποτε φίλτρο UV. Θα χρειαστεί να κόψουμε ένα άνοιγμα για το φίλτρο και να “φρακάρουμε” το πλαστικό ανάμεσα στο σπείρωμα και το φίλτρο. Αλλιώς στο εμπόριο διατίθεται τέτοια αξεσουάρ από διάφορες εταιρίες όπως τη γνωστή από τις τσάντες Think Tank.
Shutter Priority
Φωτογραφίζοντας το υγρό στοιχείο θα πρέπει να έχουμε κατακτήσει τη λογική της λειτουργίας προτεραιότητας ταχύτητας (shutter priority mode). Ρυθμίζοντας κατάλληλα την ταχύτητα κλείστρου ελέγχουμε την “κίνηση ή ακινησία του υγρού στοιχείου” δηλ. την εντύπωση που μεταφέρουμε προς το θεατή αν το νερό κυλάει φλουτάροντας ή παγώνει στα εκατοστά του δευτερολέπτου. Μια σταγόνα που πέφτει στην επιφάνεια του νερού και κάνει ομόκεντρους κύκλους (ripples) εντυπωσιάζει και γίνεται ορατή με πολύ γρήγορη ταχύτητα, φλας και trigger. Εδώ τυπικό είναι το παράδειγμα με το ρυάκι που κυλάει και τον πειραματισμό με διάφορες ταχύτητες όπου στις αργές το νερό φλουτάρει και στις γρήγορες αποτυπώνεται “παγωμένο”.
TIPS
• Aν πηγαίνουμε για φωτογράφηση στο φυσικό περιβάλλον σε συνθήκες βροχοπτώσεων και υγρασίας, καλό είναι να έχουμε στην τσάντα σακουλάκια silica gel που απορροφούν την υγρασία.
• Όταν φωτογραφίζουμε κοντά στη θάλασσα καλό είναι μετά τη φωτογράφηση να σκουπίζουμε το εξωτερικό της μηχανής με ελάχιστα υγρό πανί microfiber ώστε να απομακρύνουμε το αλάτι από τα σταγονίδια θαλασσινού νερού που αιωρούνται στον αέρα.
• Περισσότερο προσεκτικοί πρέπει να είμαστε και με τους φακούς (ακόμη κι αυτούς με προδιαγραφές WR). Δεν είναι τελείως στεγανοί (διότι αν ήταν δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν οι μηχανισμοί εστίασης και zoom) και η υγρασία μπορεί να εισχωρήσει πιο εύκολα απ΄ ότι στα σώματα.
Πάγωμα και φλουτάρισμα
Ένα βασικό ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε πριν ξεκινήσουμε τις λήψεις είναι κατά πόσον θέλουμε την επιφάνεια του νερού “παγωμένη” δηλ. ακινητοποιημένη τραβώντας με γρήγορη ταχύτητα κλείστρου ή φλουταρισμένη (μέσω λήψης με αργή ταχύτητα και/ή κάποιο φίλτρο ουδέτερης πυκνότητας). To εφέ του νερού που βγαίνει θολωμένο όταν κυλάει (ποτάμι, ρυάκι) ή έχει κυματισμό (θάλασσα) χαρίζει μια ονειρική μη ρεαλιστική διάσταση που εντυπωσιάζει τον παρατηρητή. Είναι πιο εμφανές ότι στο ίδιο καρέ βλέπουμε και ευκρινή στοιχεία π.χ. τα βράχια της ακτής και θολά (τον φλου κυματισμό που χάνει εντελώς τη μορφή του και μοιάζει σαν μεγάλος υδρατμός).
TIP
• Τα φίλτρα ουδέτερης πυκνότητας (Neutral Density/ ND) είναι πολύτιμα για το φωτογράφο που έχει ως θέμα νερά που κυλάνε και πρέπει να βγουν φλουταρισμένα. Την ημέρα όμως που το φως είναι αρκετό ακόμη και με κλειστό διάφραγμα πχ. f/11 η ταχύτητα κλείστρου που ενδείκνυται (1/250 ISO 100) δεν είναι κατάλληλη, αφού θα θέλαμε ταχύτητα της τάξης του ενός δευτ. Περιορίζοντας την ποσότητα του φωτός που θα φθάσει στον αισθητήρα μέσω ισχυρών φίλτρων Neutral Density μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πολύ πιο αργή ταχύτητα κλείστρου και να έχουμε το επιθυμητό εφέ.
Φωτ.: Λουκάς Χαψής
Αντικατοπτρισμοί
Μετά τη βροχή δημιουργούνται λιμνούλες, φευγαλέοι καθρέφτες που δίνουν σπάνιες φωτογραφικές ευκαιρίες. Οι ήρεμες επιφάνειες, από τη μικρότερη, μια ελάχιστη νερολακούβα, ως τη μεγαλύτερη π.χ. μια λίμνη, σχηματίζουν υδάτινους καθρέφτες, ιδανικά στοιχεία για συμμετρικές συνθέσεις που τραβάνε την προσοχή. Και στο αστικό περιβάλλον και στη φύση,
οι αντικατοπτρισμοί αποτελούν αγαπημένο θέμα.
Πολωτικό και νερό
Το πολωτικό φίλτρο αυξάνει το χρωματικό κορεσμό και ταυτόχρονα αφαιρεί τις αντανακλάσεις από την επιφάνεια του ήρεμου νερού. Έτσι συχνό είναι το εφέ με πολωτικό και βάρκες που μοιάζουν να …αιωρούνται στο νερό αφού δεν φαίνεται καν η επιφάνεια. Πολωτικό φίλτρο (πάντα κυκλικό/circular polarizer) μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τονίζοντας το μπλε της θάλασσας και συνάμα δείχνοντας πιο βαθειά τα χρώματα.
Ιδέες και θέματα
1. Μπορείτε να καταψύξετε λουλούδια, φυλλωσιές κλπ. αφού πρώτα τα βρέξετε. Οι κρύσταλλοι στις επιφάνειες θα κάνουν εντυπωσιακές αντανακλάσεις στο φως δίνοντας μια ονειρική διάσταση.
2. Διαχρονικό και πάντα γοητευτικό θέμα είναι η φωτογράφηση μέσα από ένα βρεγμένο τζάμι, ιδιαίτερη μετά από βροχή όταν στην εσωτερική μεριά θα έχει δημιουργηθεί και υγρασία. Θα μπορούσε εύκολα να γίνει και με το κινητό μέσα από τα πλαϊνά τζάμια του αυτοκινήτου για ενδιαφέρουσες όψεις δρόμου.
3. Την ώρα της βροχής οι χοντρές σταγόνες διαθλούν το φως από αυτοκίνητα, λαμπιόνια του δρόμου, διαφημιστικές επιγραφές, κλπ.
4. Το νερό δεν είναι μόνον απέραντο γαλάζιο. Ανάλογα με το φωτισμό π.χ. από τις θερμές ακτίνες του ήλιου την ώρα της δύσης το νερό μπορεί να βάφεται με πορτοκαλιές και ροζ ανταύγειες. Ή να βγαίνει γκριζωπό μια βαρυφορτωμένη με συννεφιά μέρα.
TIP
• Μη διστάζετε να βγείτε με τη μηχανή στη βροχή. Λίγο μετά τη νεροποντή η ατμόσφαιρα είναι συγκλονιστικά καθαρή και οι βρεγμένες επιφάνειες προσφέρουν πολλές φωτογραφικές ευκαιρίες.
Αναδημοσίευση από το Αναδημοσίευση από το ΦΩΤΟγράφος Νο 282
