Ισχυρά στοιχεία στη διαδικασία της φωτογραφικής σύνθεσης
Το µοτίβο, δηλαδή η επανάληψη µορφολογικών στοιχείων, είναι κάτι που συναντάµε συχνά στις τέχνες και έχει απασχολήσει όλους τους µεγάλους καλλιτέχνες, είτε προέρχονται από τη φωτογραφία, τη ζωγραφική ή τη µουσική. Η επανάληψη φέρνει την τάξη σ’ ένα χαοτικό κόσµο. Όταν ο ζωγράφος θέλει να εντείνει τη δυναµική ενός στοιχείου του θα το επαναλάβει µέσα στον πίνακα. Στη µουσική το στοιχείο αυτό είναι ακόµα πιο εµφανές µε την επανάληψη ενός συνόλου από νότες. Έτσι και στη φωτογραφία η επανάληψη µπορεί να µας δώσει ένα δυνατό καρέ που αναδεικνύει τη δηµιουργικότητα.
Τί είναι µοτίβο;
Τρικ σύνθεσης και κάτι παραπάνω. Όταν γραµµές, σχήµατα, χρώµατα, υφές, τόνοι ακόµα και ανθρώπινες φιγούρες επαναλαµβάνονται µέσα στο καρέ µε τακτική σειρά ή αλληλουχία τότε δηµιουργείται ένα µοτίβο. Η επανάληψη δηµιουργεί ένα σταθερό ρυθµό µέσα στην εικόνα που το ανθρώπινο µάτι δέχεται πάντα θετικά. Αυτό ηρεµεί τον θεατή και τον κάνει να νιώθει οικεία µε την εικόνα µας. Βέβαια αν δεν παίξουµε σωστά τα χαρτιά µας ο θεατής µπορεί και να βαρεθεί.
Πού θα βρούµε τα µοτίβα;
Η ζωή και η καθηµερινότητα µας είναι γεµάτη από µοτίβα και επαναλήψεις τις οποίες µπορούµε να εκµεταλλευτούµε δηµιουργικά. Αρκεί να µάθουµε να τα αναγνωρίζουµε για να ξεφύγουµε από τα τετριµµένα. Εντοπίζουµε απλά ποια στοιχεία επαναλαµβάνονται. Σχεδόν τα πάντα, στο φυσικό και στο ανθρώπινο περιβάλλον. Η φύση για παράδειγµα είναι ανεξάντλητη σε έµπνευση. Κοιτάζοντας προσεκτικά τον περίγυρο θα βρούµε ένα σωρό στοιχεία να επαναλαµβάνονται. Αυτό τον καιρό, το γεγονός ότι έχουµε µπει για τα καλά στο φθινόπωρο λειτουργεί υπέρ µας. Οι ψιχάλες της βροχής, τα πεσµένα φύλλα, οι κορµοί των δέντρων ενός δάσους που απογυµνώνονται σε συνδυασµό µε την συννεφιά αποτελούν τις ιδανικές φωτογραφικές συνθήκες. Και το αστικό τοπίο όµως δεν προσφέρει λιγότερες φωτογραφικές ευκαιρίες. Τα κτίρια, τα πεζοδρόµια, η πολυκοσµία µπορούν να µας ανταµείψουν εξίσου π.χ. οι οµπρέλες του πλήθους όταν αρχίζει η βροχή, µπαλόνια σε µια γιορτή κλπ..
Μοτίβα στον µικρόκοσµο
Αν το επιτρέπει ο εξοπλισµός µας, αξίζει να καταφύγουµε και στην close up φωτογραφία. Εκεί θα ανακαλύψουµε έναν καινούργιο κόσµο. Από κοντά τίποτε δεν είναι τόσο συµπαγές όσο φαίνεται. Οι διάφορες υφές αποτελούνται από ενδιαφέροντα patterns. Αυτό που χρειαζόµαστε είναι ένα καλό φακό macro και τον κατάλληλο φωτισµό. Αν τοποθετήσουµε το φως στο πλάι, θα µας αποκαλύψει την υφή µε τις όποιες ατέλειες της, ενώ µπορούµε να παίξουµε µε τα highlights και τις σκιές.
Σύνθεση
Πώς καδράρουµε το µοτίβο; Αυτό που δίνει δυναµισµό στη φωτογραφία µοτίβου είναι η αίσθηση ότι η επαναληψιµότητα δεν τελειώνει µέσα στο κάδρο αλλά συνεχίζεται έξω από αυτό. Αυτό το στοιχείο πρέπει να θυµόµαστε όταν συνθέτουµε την εικόνα. Το κλειδί για να αναδείξουµε το µοτίβο είναι να το αποµονώσουµε από το περιβάλλον και να γεµίσουµε µε αυτό το καρέ µας. Αυτή θα πρέπει να είναι η πρώτη αποστολή για τους αρχάριους, να µετατρέπουν το µοτίβο σε πρωταγωνιστή του καρέ τους χωρίς να γίνεται βαρετό. Σε ένα δεύτερο επίπεδο θα πρέπει να µάθουµε να ενσωµατώνουµε το µοτίβο και την επανάληψη ως δευτερεύον στοιχείο µέσα στο κάδρο και να λειτουργεί για να τονίσει το βασικό θέµα στη συγκεκριµένη θεµατολογία. Σε αυτή τη περίπτωση το µοτίβο έρχεται να προσθέσει ενδιαφέρον και να λειτουργήσει υποστηρικτικά στο θέµα µας.
Τα “δύσκολα” µοτίβα
Πέρα από τα µοτίβα που κατασκευάζουµε µόνοι µας, υπάρχουν και τα τυχαία µοτίβα. Αυτά που εµφανίζονται µπροστά µας και µας καλούν να τα φωτογραφίσουµε χωρίς την παραµικρή προετοιµασία. Αυτά είναι και τα πιο δύσκολα να διαχειριστούµε. Για παράδειγµα οι πολλές ανθρώπινες φιγούρες σε ένα χώρο ή η άτακτη διασπορά των κτιρίων ή των λουλουδιών κ.α. Το έµπειρο όµως µάτι, και κυρίως το υποµονετικό, θα µπορέσει να αναγνωρίσει τα στοιχεία που επαναλαµβάνονται είτε πρόκειται για σχήµατα, χρώµατα είτε για µια φωτιστική συνθήκη.
- Πότε σπάµε το µοτίβο;
Το σπάσιµο της επανάληψης είναι αρκετά συνηθισµένο στους φωτογράφους, µε σκοπό να προσθέσουν στο καρέ τους την ένταση και την έκπληξη. Πρόκειται για την ανάδειξη ενός παράταιρου στοιχείου ανάµεσα σε µια σταθερή ακολουθία που σπάει την τάξη, την αρµονία και τη ροή. Το σπάσιµο της επανάληψης µπορεί να προέρχεται από το διαφορετικό σχήµα, χρώµα ή ακόµα και την φωτιστική συνθήκη. Για να το πετύχουµε, υπό την έννοια µιας επιτυχηµένης φωτογραφίας, θα πρέπει να σκεφτούµε πολύ σοβαρά σε ποιο σηµείο θα σπάσουµε την επανάληψη. Και εδώ µπορούµε να επιστρατεύσουµε τον κανόνα των τρίτων. Το σπάσιµο της επανάληψης στο κέντρο προτείνεται µόνο στους τολµηρούς και µόνο στη περίπτωση πιο δραµατικών καρέ.
Τεχνικά
Θεωρητικά µπορούµε να φωτογραφίσουµε µοτίβα µε οποιονδήποτε εξοπλισµό. Οι πιο συνηθισµένες επιλογές όµως είναι οι τηλεφακοί και οι macro. Ένας τυπικός telezoom όπως ο 70-300mm είναι ιδανικός για να πλησιάσουµε καδράροντας σφικτά σε µοτίβα που θα βρούµε στη φύση. Το σηµαντικότερο στοιχείο που πρέπει να επικεντρωθούµε στην τεχνική µας είναι το βάθος πεδίου. Καθώς µια φωτογραφία µοτίβου βασίζει την επιτυχία της στην οµοιοµορφία των επαναλαµβανόµενων στοιχείων θα πρέπει όλο το καρέ να είναι καλά εστιασµένο. Για το λόγο αυτό χρησιµοποιούµε κλειστά διαφράγµατα,π.χ. f/11 για να εξασφαλίσουµε την ευκρίνεια της εικόνας. Χρησιµοποιούµε την οθόνη της µηχανής και µεγεθύνουµε όλο το καρέ για να σιγουρευτούµε ότι είναι σωστά εστιασµένο. Επίσης χρήσιµο θα µας φανεί και ένα τρίποδο σε αυτή τη περίπτωση. Φροντίζουµε ειδικά στο σηµείο που σπάµε το pattern µας να είναι το κάδρο άψογα εστιασµένο.
Quick tips για µοτίβα
• Ο zoom φακός είναι ο σταθερός σύµµαχός µας στη φωτογραφία µοτίβων. Δεν διστάζουµε να καδράρουµε πιο κοντά.
• Φιλοδοξώντας να διακριθούµε στη φωτογραφία “υφής” σίγουρα θα χρειαστούµε ένα γνήσιο macro φακό. Οι ψηφιακές compact πολύ συχνά έχουν εντυπωσιακό macro αλλα και ενοχλητικές γεωµετρικές παραµορφώσεις.
• Σε κάδρο µε επανάληψη οµοιόµορφων, πανοµοιότυπων αντικειµένων, το “σπάσιµο” του µοτίβου µπορεί να κάνει την διαφορά. Τι ακριβώς εννοούµε; Πολλοί φωτογράφοι για το σπάσιµο του µοτίβου παίζουν µε το έγχρωµο και το ασπρόµαυρο, π.χ. σε µια ασπρόµαυρη φωτογραφία µε µια σειρά αντικειµένων φροντίζουν να συνυπάρχει (ίσως µε ψηφιακό επιχρωµατισµό) και ένα ίδιο έγχρωµο.
.jpg)
