Μερικές φορές στη φωτογραφική πρακτική το χρώμα λάμπει με την απουσία του. Δεν αναφερόμαστε εδώ στο ασπρόμαυρο αλλά στις περιπτώσεις όπου, ηθελημένα ή από τις περιστάσεις, στη σύνθεση επικρατεί ένας χρωματικός τόνος με τις διαβαθμίσεις του. Πολύ συχνά αυτό συμβαίνει το χειμώνα σε χιονισμένα τοπία. Τότε ο γκρίζος ουρανός, η καταχνιά και το χιόνι που σκεπάζει τα πάντα δημιουργεί μια υποτονική γκρίζα ατμοσφαιρικότητα, καταθλιπτική όσο και μυστηριακή. Εκτός από το χιόνι το ίδιο εφέ ενδεχομένως αναπαράγεται με κακές καιρικές συνθήκες με την ομίχλη ή έντονη βροχόπτωση. Εκτός από τις φυσικές καιρικές συνθήκες, υπάρχει το ενδεχόμενο να κυριαρχεί ένα μόνο χρώμα στη σύνθεση εκούσια, με την επιλογή συγκεκριμένου περιεχομένου είτε στο δρόμο είτε π.χ. σε ένα still life, ένα πορτραίτο κλπ.
Του Π. Καλδή
Οπότε ας κάνουμε μια σαφή διάκριση: το μονοχρωματικό δεν ταυτίζεται με το ασπρόμαυρο. Ασπρόμαυρο συνδέεται μόνο με τόνους τους γκρι ενώ το μονοχρωματικό μπορεί να περιλαμβάνει τόνους οποιουδήποτε άλλου χρώματος. Moνοχρωματικές είναι όλες οι φωτογραφίες με διαβαθμίσεις ενός συγκεκριμένου χρώματος. Υπό αυτή την έννοια μονοχρωματικές είναι και οι φωτογραφίες που προκύπτουν μετά από επεξεργασία α/μ με τονιστές (sepia, σελήνιο κλπ.) είτε με αναλογικό τρόπο στο σκοτεινό θάλαμο είτε ως ψηφιακά φίλτρα.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι τα μονοχρωματικά τοπία όπως ατελείωτοι αμμόλοφοι σε μια έρημο, παγωμένες εκτάσεις στην Αλάσκα, ένα λιβάδι με σπαρτά από άκρη σε άκρη, ένα χωράφι γεμάτο παπαρούνες την άνοιξη που ανθίζουν σε όλη τους τη μεγαλοπρέπεια, θαλάσσιοι ορίζοντες με ατελείωτο μπλέ. Πέρα από το φυσικό μονοχρωματικό λόγω θέματος υπάρχει και η περίπτωση το έντονο φυσικό φως να “βάφει” όλα τα περιεχόμενα του κάδρου, όπως συχνά συμβαίνει στα ηλιοβασιλέμματα που οι θερμές χροιές είναι πολύ έντονες και κυριαρχικές.
Moνοχρωματικά στη φύση
Η μητέρα φύση μας φέρνει μπροστά στο φακό μας πολλές ευκαιρίες για μονοχρωματικά κάδρα, αρκεί να είμαστε υποψιασμένοι και να αναζητούμε το θέμα. Ιδανικές στιγμές για μονοχρωματική απόδοση είναι η μπλε ώρα το πρωί πριν την ανατολή και η χρυσή στη δύση, όπου το φυσικό περιβαλλοντικό φως της χρονικής αυτής στιγμής επικρατεί με συγκεκριμένη ψυχρή στη μία περίπτωση και θερμή στη δεύτερη, χροιά.
Γεωλογικοί σχηματισμοί όπως φαράγγια, γυμνοί βράχοι, σχιστολιθικά και ασβεστολιθικά πετρώματα κλπ. αποτελούν μοναδικές ευκαιρίες για φυσικά μονοχρωματικά στοιχεία.
Σε φυσικό περιβάλλον όπως μέσα σε ένα πυκνό δάσος όπου κυριαρχεί το πράσινο αλλά και συγκεκριμένες φυλλωσιές δένδρων με τα χρώματά τους είναι εφικτό να απομονώσουμε μονοθεματικές συνθέσεις. Το ίδιο σε παραλίες με το κυρίαρχο μπλε της θάλασσας ή κάτω από την επιφάνεια του νερού.
Γενικότερα το υγρό στοιχείο αποδεικνύεται κατάλληλο πλαίσιο μονοχρωματικών κάδρων. Π.χ. σκεφθείτε το μπλε μιας πισίνας, τα ζαφειρένια διαυγή νερά σε ένα ξέβαθο μεσογειακό λιμανάκι κλπ.
Αν πλησιάσουμε κοντά και γεμίσουμε με το φακό ένα μονοχρωματικό θέμα όπως την επιφάνεια ενός φύλλου, κάποιες φυσικές υφές όπως φλοιοί δένδρων, πεσμένα πράσινα φυλλώματα, πέταλα λουλουδιών κλπ. αυτόματα έχουμε πετυχημένα θέματα.
Οι macro φακοί αποτελούν σημαντικά εργαλεία για να γεμίσουμε το καρέ με μονοχρωματικά θέματα όπως τα παραπάνω. Ιδιαίτερα φακοί 100mm και πάνω μας διευκολύνουν και να καδράρουμε σφιχτά και να κρατήσουμε ορισμένη απόσταση από το θέμα χωρίς να πλησιάσουμε υπερβολικά όπως αν χρησιμοποιούσαμε macro 50mm (πάντα για full frame).
TIPS
• Προσεκτική μελέτη της σύνθεσης. Στοιχεία όπως δυναμικές γραμμές, επαναλήψεις, μοτίβα κλπ. προσθέτουν ενδιαφέρον αφού δεν έχουμε το χρώμα να προσελκύσει την προσοχή.
• Λήψη με Raw. Η επιλογή Raw format ενθαρρύνει τις προοπτικές επεξεργασίας εκ των υστέρων σε πρόγραμμα επεξεργασίας όπως το Lightroom.
• Έλεγχος κοντράστ. Mεταφέροντας το βάρος του ιστογράμματος προς τα δεξιά και αυξάνοντας το κοντράστ δημιουργούμε πιο δραματικό εφέ.
• Σκιές. Σε μονοχρωματικό περιβάλλον τα σκιερά σημεία αποκτούν περισσότερη αξία γιατί προσφέρουν ύφος και μετατόπιση βάρους στο σύνολο.
Αναδημοσίευση από το Αναδημοσίευση από το ΦΩΤΟγράφος Νο 283
.jpg)
