Ρεκόρ δύο εκ. δολ. σε φωτογραφική συλλογή του William Henry Fox Talbot

Όταν κάποιος κονταροχτυπιέται για τον τίτλο του εφευρέτη της φωτογραφίας με τον Daguerre, τότε τα έργα του εκτός από ιστορική αξία έχουν και συλλεκτική (που βεβαίως αποτιμάται σε χρήμα). Το προφανές επαληθεύεται στην περίπτωση της πρόσφατης δημοπρασίας έργων του William Henry Fox Talbot (1800-1877) εφόσον ο έγκυρος οίκος Sotheby’s πρόσφατα έφερε στο προσκήνιο μια συλλογή πρώιμων φωτογραφιών του. Η αρχική εκτίμηση αξιολογούσε τη συλλογή σε ύψος 300.000-500.000δολ. όπως έγραφε ο Τ. Τζίμας στο blog του μερικές ημέρες πριν, κάνοντας ταυτόχρονα μια αναδρομή στα γεγονότα της εποχής όταν έκανε την επίσημη εμφάνισή της η νεόκοπη φωτογραφία . Τελικά η ανταπόκριση του κόσμου των συλλεκτών διέψευσε προς το καλύτερο τις προσδοκίες και ο πλειοδότης απέκτησε το “πακέτο” στην τιμή των 1.955.000δολ. σημειώνοντας ρεκόρ για έργα του συγκεκριμένου πρωτοπόρου της εικόνας.

Η συλλογή αποτέλεσε μέρος 25 ακόμη δημοπρασιών με τίτλο “50 Masterworks to celebrate 50 years of Sotheby’s Photographs” με ένα ισχυρό συμβολισμό που υποδηλώνει τη σημασία την οποία αποδίδει ο οίκος στην ιστορική φωτογραφία. Μετείχαν φωτογραφικά έργα των μεγάλων ονομάτων: Αnsel Adams, Robert Frank, Cindy Sherman, Ιrving Penn, Wlliam Eggelston κ.ά. Από αυτές τις δημοπρασίες δεν ανακοινώθηκαν τα οικονομικά αποτελέσματα καθότι ακόμη μερικές είναι σε εξέλιξη και σίγουρα δεν έχουν πετύχει ποσά ρεκόρ που εξάπτουν τη δημοσιογραφική περιέργεια.
Όπως μαθαίνουμε η συλλογή Fox Talbot που δημοπρατήθηκε προέρχεται από την κληρονομιά της Henrietta Horatia Maria Gainsford, ετεροθαλούς αδελφής του εφευρέτη και παρέμεινε στους απογόνους της οικογένειας ως σήμερα. Ο Fox Talbot είχε ξεκινήσει τα πειράματα προσπαθώντας να φτιάξει μια φωτογραφία με σταθερή αποτύπωση από το 1834 μέχρι το 1839 που τo ανακοίνωσε επίσημα, αντιδικώντας μέχρι τέλους με τον Daguerre για την πρωτιά, αφού υποστήριζε ότι οι πρώτες του φιξαρισμένες φωτογραφίες είχαν γίνει από το1835. Επίσης εφεύρε την καλοτυπία (1841) και μετά το carbon print βασισμένο στο διχρωματικό ποτάσσιο. Ο Fox Talbot μετέπειτα ασχολήθηκε με την μαζική αναπαραγωγή φωτογραφιών και τις φωτογκραβούρες και γενικά άνοιξε το δρόμο για την χημική φωτογραφία, σε άλλη κατεύθυνση από τη δαγκεροτυπία που ήταν δεσμευτική με το μοναδικό και μη αναπαραγόμενο πρωτότυπο.
Σχετικά με τη δημοπρασία η Emily Bierman, επικεφαλής του φωτογραφικού τμήματος του Sotheby’s New York, δήλωσε: «…η δημοπρασία κατέρριψε όλα τα ρεκόρ και πραγματικά εορτάζει τη γέννηση της φωτογραφίας, το πιο γνήσιο εκφραστικό καλλιτεχνικό μέσο της εποχής μας. Ο μεγάλος ανταγωνισμός ανάμεσα σε πλειοδότες από όλο τον κόσμο, Ευρώπη, Αμερική και Ασία αποδεικνύει τη μεγάλη ζήτηση από διεθνείς συλλέκτες.»

Σίγουρα η εκτίμηση την οποία προσέδωσε ο άγνωστος πλειοδότης στη συλλογή Fox Talbot καταβάλλοντας το τεράστιο ποσόν που προαναφέραμε, μας κάνει εντύπωση και συζητείται πολύ. Ιδιαίτερα μας ξενίζει στη χώρα μας όπου η έννοια «αξία φωτογραφικού έργου» μοιάζει τόσο αόριστη, παράξενη και σχεδόν άγνωστη. Με λύπη διαπιστώνουμε ότι στον ελληνικό χώρο δεν έχει εμπεδωθεί η αντίληψη περί συλλεκτικής αξίας της φωτογραφίας παρά το ότι έχουν γίνει κάποια άτολμα βήματα. Οι συλλέκτες είναι πρόθυμοι να επενδύσουν σε ζωγραφικά και γλυπτικά έργα αλλά επιφυλάσσονται πολύ όταν βρίσκονται μπροστά στη φωτογραφία. Δεν μπορούμε βέβαια να τους καταλογίσουμε προσωπική ευθύνη. Μάλλον είμαστε ενώπιον μιας γενικότερης υπανάπτυξης στην συλλεκτική πλευρά της φωτογραφίας που αντανακλά βαθειά ριζωμένες προκαταλήψεις περί «υποδεέστερης» τέχνης και προσκρούει τα τελευταία χρόνια και στη μακρόχρονη οικονομική κρίση που έχει πλήξει καίρια την αγορά της τέχνης. Για να ανατραπεί λοιπόν το δυσμενές σκηνικό “θέλει δουλειά πολλή…”
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ»