Πιο πρόσφατα πριν ένα χρόνο στη Γαλλία αλλά και αρκετές φορές στο παρελθόν σε άλλες χώρες, έχουν πραγματοποιηθεί εκθέσεις φωτογραφίας γνωστών φωτορεπόρτερ – paparazzi με δουλειές που είχαν δημοσιευθεί σε αμέτρητα σκανδαλοθηρικά έντυπα ανά την υφήλιο και φυσικά στο διαδίκτυο.
Το ερώτημα που είχε τεθεί διεθνώς με αφορμή αυτές τις εκθέσεις, ήταν το εάν και κατά πόσο η ισχύουσα νομοθεσία προστατεύει τα πνευματικά δικαιώματα των paparazzi επί των έργων τους.
Αν εξαιρέσουμε την περίπτωση προσβολής της προσωπικότητας του απεικονιζόμενου – που προστατεύεται από το νόμο διαφορετικά από χώρα σε χώρα – λαμβανομένου υπόψιν αν είναι δημόσιο πρόσωπο ή όχι, αν βρίσκονταν σε δημόσιο ή ιδιωτικό χώρο κλπ – τα Γαλλικά Δικαστήρια ήταν ξεκάθαρα στην απόφασή τους μετά από την εκδίκαση σχετικής υπόθεσης: Όχι, δεν προστατεύεται ούτε αναγνωρίζεται πνευματικό δικαίωμα στο φωτογραφικό έργο paparazzi. Ως εκ τούτου ο καθείς μπορεί να το αναπαράγει, να το πουλήσει, να το εκμεταλλευτεί χωρίς να οφείλει την παραμικρή αμοιβή στον δημιουργό.
Αυτό θυμίζουμε ισχύει αν κι εφόσον η φωτογραφία δεν προσβάλλει τον απεικονιζόμενο και δεν υπάρχει κανενός είδους προσφυγή ή απαίτησή του από τον φωτογράφο.
Γιατί τα γαλλικά δικαστήρια έβγαλαν αυτήν την ετυμηγορία; Γιατί πολύ απλά το έργο του πνεύματος – κείμενο, ζωγραφικός πίνακας, φωτογραφία, ταινία κ.α. – για να προστατευθεί από την υπάρχουσα και πολύ αυστηρή είναι αλήθεια γαλλική νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας, πρέπει να είναι πρωτότυπο και η πρωτοτυπία, σύμφωνα με τα Γαλλικά Δικαστήρια πάντοτε, δεν υπάρχει ούτε αναγνωρίζεται στα έργα των paparazzi (ούτε καν κάποια δημιουργική πρόθεση κατά την παραγωγή τους!). Ιδού οι λόγοι όπως περιγράφονται αναλυτικά στην απόφαση της προαναφερθείσας προσφυγής: Ο τόπος λήψης των φωτογραφιών δεν ήταν αποτέλεσμα δημιουργικής αναζήτησης αλλά επιβλήθηκε από την πελατεία – στόχο τους.
Είχαν κάνει τις λήψεις με μότορ ντράϊβ κατά δεκάδες σε ελάχιστα δευτερόλεπτα και με ντενκλασέρ εκ του μακρόθεν χωρίς καν να γνωρίζουν τι έβγαζαν. Ως εκ τούτου δεν είχαν απολύτως καμία συμμετοχή στη δημιουργία του έργου που να του προσδίδει τα ελάχιστα και απαραίτητα εκείνα καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά όπως: επιλογή του τόπου, του αντικειμένου, του φωτισμού, της σύνθεσης, της γωνίας λήψης, της έκφρασης των προσώπων κλπ. Όλα είχαν γίνει στην τύχη χωρίς καμία καλλιτεχνική πρωτοτυπία. Αυτό ήταν συνοπτικά το σκεπτικό του δικαστηρίου που απέρριψε την προσφυγή των paparazzi εναντίον Μουσείου για έκθεση έργων τους, την έκδοση λευκώματος από αυτό κλπ. χωρίς την έγκρισή και άδειά τους και φυσικά χωρίς να τους έχει καταβληθεί απολύτως καμία αμοιβή .
Προσωπικά, δε γνωρίζω αποφάσεις Ελληνικών Δικαστηρίων σε ανάλογες περιπτώσεις. Αν κανείς έχει κάτι υπ’ όψη του ας μας ενημερώσει.
.jpg)
