Όσοι έχουν πιάσει στα χέρια τους φωτογραφική μηχανή ξεφεύγοντας λίγο από την καθαρά αναμνηστική φωτογραφία κι αρχίζουν να “ψάχνουν” περισσότερο το θέμα της φωτογράφισης – αισθητικά, ιστορικά, “καλλιτεχνικά”-αργά ή γρήγορα θα πέσουν πάνω στο έργο του Henri Cartier – Bresson.
Οι εννιά στους δέκα είναι σίγουρο ότι θα ενθουσιαστούν, θα τον λατρέψουν και θα προσπαθήσουν να αντιγράψουν το στιλ του…
Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να ανησυχήσουν γιατί σε όλους μας λίγο-πολύ έχει συμβεί! Περιαυτολογώντας ολίγον τι, επιτρέψτε μου να αναφέρω ότι ως φοιτητής στο Παρίσι εκεί κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ’80, είχα αφιερώσει την διπλωματική μου εργασία στην ανάλυση του έργου του Βresson. Κατάφερα να τον συναντήσω προσωπικά, στην Άνδρο το 1985, στη διάρκεια έκθεσής του που είχε διοργανώσει το Μουσείο Γουλανδρή. Βεβαίως – βεβαίως ο πρώτος φωτογράφος που παρουσιάστηκε στο εναρκτήριο τεύχος του ΦΩΤΟγράφου το 1989 ήταν – ποιος άλλος; – ο Cartier – Bresson. Σταματάω κάπου εδώ τις ιστορικές αναδρομές για να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις σχετικά με το πώς οι Γάλλοι αξιοποιούν την πολιτιστική και εν προκειμένω την φωτογραφική τους κληρονομιά.
Δεν έχω κανένα πρόβλημα να σας αποκαλύψω ότι ως φανατικός θαυμαστής του Cartier – Bresson έχω επισκεφθεί σχεδόν όλες τις εκθέσεις / αφιερώματα στη δουλειά του τα τελευταία 35 χρόνια. Και ήταν πολλές. Όμως η αναδρομική που τρέχει στο Παρίσι αυτό τον καιρό δεν έχει προηγούμενο! Καταλαμβάνει έναν ολόκληρο όροφο στο τεράστιο κέντρο Pompidou στο Παρίσι.
Για όσους δεν το γνωρίζουν αναφέρω ότι το κέντρο Pompidou είναι ο διασημότερος και εγκυρότερος πολιτιστικός και εκθεσιακός πολυχώρος της Γαλλίας. Και εκεί δεν παρουσιάζονται καλλιτέχνες αν η έκθεσή τους δεν έχει να προσφέρει τίποτα το καινούριο και ιδιαίτερο στο φιλότεχνο κοινό. Όμως το ερώτημα που αβίαστα προκύπτει είναι ένα: Μετά από τόσες αναδρομικές και πάρα πολλές άλλες ατομικές εκθέσεις υπάρχουν ακόμη πτυχές του έργου του που δεν έχουν αποκαλυφθεί; Ποιος είναι άραγε ο “διάλογος” με το κοινό που προτείνουν οι διοργανωτές της νέας έκθεσης; Θυμίζω ότι η τελευταία μεγάλη αναδρομική έκθεση του Cartier Bresson και μάλιστα με επιμέλεια του ογκόλιθου στο είδος που ακούει στο όνομα Robert Delpire είχε πραγματοποιηθεί στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας το 2003. Την είχε δει και εγκρίνει ο ίδιος ο Cartier Bresson – ήταν ακόμη εν ζωή. Όλοι τότε θεώρησαν ότι με αυτή την μεγάλη έκθεση έμαθαν τα πάντα για το έργο του και ότι κάπου εκεί θα έκλεινε ο κύκλος της “Μπρεσονολογίας”! Κι όμως…
Πολλές είναι οι αποκαλύψεις, πολλά τα νέα στοιχεία και πολλές οι πρωτόγνωρες αναφορές στο έργο του διάσημου φωτογράφου που αποκαλύπτει η νέα αναδρομική έκθεση. Πολύ έξυπνα οι επιμελητές εστίασαν στα πρώτα χρόνια του φωτογράφου, στις σπουδές του και στις πρώιμες φωτογραφίες του – γιατί ήταν όντως η πιο άγνωστη πτυχή της ζωής του. Στην έκθεση παρουσιάζονται ούτε λίγο ούτε πολύ 500 φωτογραφίες οι περισσότερες από τις οποίες ήταν μέχρι τώρα παντελώς άγνωστες! Επίσης παρουσιάζονται τα πρώτα του σχέδια και οι πρώτες του ζωγραφικές προσπάθειες και πολλά άλλα νέα στοιχεία που ξεφεύγει η αναφορά τους από τα στενά όρια αυτού του σημειώματος. Με αφορμή λοιπόν τα δέκα χρόνια από τον θάνατο του φωτογράφου (πέθανε στις 3 Αυγούστου του 2004 σε ηλικία 96 ετών) η αναδρομική έκθεση στο έργο του που κατακλύζεται καθημερινά από χιλιάδες επισκέπτες (θα διαρκέσει έως 9 Ιουνίου 2014) αποδεικνύει δύο πράγματα: Πρώτον ότι ο Cartier – Bresson ζει ακόμη στην καρδιά εκατοντάδων χιλιάδων φωτογράφων (για να μην πω εκατομμυρίων) φανατικών του φίλων ανά την υφήλιο και δεύτερον ότι οι Γάλλοι φίλοι μας ξέρουν ν’ αξιοποιούν στον υπέρτατο βαθμό την φωτογραφική τους κληρονομιά. Πρόκειται για ένα καλό παράδειγμα που συνδυάζει άψογα business, φωτογραφία & πολιτισμό. Μακάρι να βρει μιμητές και στη χώρα μας.
.jpg)
