Αποτελεί παράδοση για τον λεγόμενο Δυτικό κόσμο, κατά την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων να κορυφώνεται η κατανάλωση κάθε είδους προϊόντων. Φυσικά από αυτή τη συνήθεια δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν και οι φωτογραφικές μηχανές, έστω κι αν οι πωλήσεις τους παρουσιάζουν πτωτική πορεία τελευταία για τους γνωστούς λόγους.
Κάπου εδώ λοιπόν, ακούγονται οι φωνές αυτών που, είτε λόγω αντικαταναλωτικής νοοτροπίας είτε από ελλιπέστατη τριβή με την τέχνη της φωτογραφίας, αναφωνούν με σιγουριά χιλίων καρδιναλίων: “Έλα μωρέ, όλα τα μηχανάκια ίδια είναι! Αυτό που μετράει είναι η ματιά του καλλιτέχνη κι όχι τα εργαλεία!’’ Για να συμπληρώσουν γεμάτοι επαναστατική έπαρση: “…Όλα είναι παιχνίδια του marketing και της διαφήμισης! Αν έχει κανείς έμπνευση και δημιουργικές ιδέες μπορεί να βγάλει απίθανες φωτογραφίες ακόμη και με ξεχαρβαλωμένες μπακατέλες!!!”
Ας δούμε λοιπόν πως έχουν τα πράγματα. Είτε το θέλουμε, είτε όχι η φωτογραφία είναι μία “μηχανική” τέχνη. Μία “mecart” όπως λέγεται εν συντομία. Και αυτό γιατί η δημιουργία της φωτογραφικής εικόνας συνδέεται άμεσα με τη βιομηχανική εξέλιξη του μέσου. Δεν δημιουργούμε τις ίδιες φωτογραφίες με ευαισθησία ISO 25 όπως κάναμε 70 χρόνια πριν και με ISO 25.000 που διαθέτουμε σήμερα. Το ίδιο ισχύει και για τα φλας, τους φακούς, τα φιλμ. Αλλιώς βγάζεις ένα τοπίο με ένα smartphone κι αλλιώς με μία τεράστια μηχανή studio πάνω σ’ ένα βαρύ τρίποδο. Και ‘δω ακριβώς εδράζεται όλη η μαγεία της φωτογραφικής τέχνης: Στη συγκατοίκηση της αισθητικής με την τεχνική και της τέχνης με την βιομηχανική παραγωγή. Μία φωτογραφική μηχανή δεν είναι απλά ένα εργαλείο, είναι ένα κουτί που έχει ψυχή και προσωπικότητα! Φαντασθείτε ποια θα ήταν η πορεία π.χ. του Cartier-Bresson χωρίς τη Leica. Του Brassai χωρίς τις λήψεις με τους μεγάλους χρόνους έκθεσης, οι φωτογραφίες του Atget χωρίς τα χαρακτηριστικά βινιεταρίσματα, οι κόντρα “φλασιές” της Diane Arbus με τη Rolleiflex, οι λήψεις του Friedlander με την αχώριστη Hasselblad SWC, τα α/μ Polaroid της Sarah Moon και τα πολύ ιδιαίτερα επίσης Polaroid του Paolo Roversi. Άρα ας μην επιμένουμε δογματικά ότι οποιαδήποτε μηχανή μας οδηγεί σε κάθε είδους φωτογραφικό αποτέλεσμα. Γιατί αν δούμε λίγο τι συμβαίνει και σε άλλους καλλιτεχνικούς χώρους θα παρατηρήσουμε εύκολα ότι όλοι οι μεγάλοι π.χ. μουσικοί είχαν τις προτιμήσεις τους σε συγκεκριμένους κατασκευαστές βιολιών, πιάνων, βιολοντσέλων κ.α. γιατί δεν έπαιρναν το ίδιο αποτέλεσμα με οποιοδήποτε τυχαίο βιολί, πιάνο, βιολοντσέλο.
Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά ο φωτογράφος έχει στη διάθεσή του τεράστια γκάμα από μέσα για να δημιουργήσει. Η βιομηχανία του προσφέρει από εύχρηστα smartphones μέχρι τεράστιους αισθητήρες ενσωματωμένους σε ψηφιακές πλάτες βαριών επαγγελματικών μηχανών. Παλιότερα η κουβέντα περιορίζονταν στις διαφορές μεταξύ φιλμ 135 και 120 και ανάμεσα σε ρεφλέξ και τηλεμετρικές μηχανές.
Εκεί που θα συμφωνήσω με κάποιους είναι στο ότι η διαφήμιση και το marketing μας έχουν κάνει να νιώθουμε ανικανοποίητοι με τη μηχανή που έχουμε. Και αυτό είναι ένα κακό συναίσθημα. Όμως το ίδιο δεν συμβαίνει και με το αυτοκίνητό μας, με το σπίτι μας, με τις… διακοπές μας και τόσα άλλα αγαθά; Έτσι δουλεύει η αγορά. Θέτει διλήμματα άλλοτε σοβαρά κι άλλοτε τελείως επιφανειακά στα οποία πολλές φορές δεν έχουμε την γνώση και την ενημέρωση για να απαντήσουμε. Αυτό είναι στην ουσία το πραγματικό πρόβλημα και όχι η υπερπροσφορά βιομηχανικών προϊόντων.
.jpg)
