Μην περιμένετε παρακάτω να σχολιάσω πως είναι δυνατόν εν έτει 2016 υπουργοί «παντογνώστες» να ανεβοκατεβάζουν διοικήσεις οργανισμών. Ούτε έχω καμία διάθεση να κάνω τον τιμητή και απολογητή κανενός. Θα ήθελα απλά και μόνον να καταθέσω την άποψή μου για το πως είναι δυνατόν να διορθωθούν οι κακοδαιμονίες και οι στρεβλώσεις που ταλαιπωρούν το μοναδικό Ελληνικό δημόσιο Μουσείο Φωτογραφίας από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα.
Ας δούμε συνοπτικά τα πρόσφατα γεγονότα. Ο νόμος 4327/2015/άρθρο 32 που είχε ψηφιστεί πριν κάποιους μήνες από τον κ. Αριστείδη Μπαλτά όταν ήταν υπερυπουργός Πολιτισμού & Παιδείας, προβλέπει ότι ο Υπουργός Πολιτισμού έχει το δικαίωμα να παύει και να διορίζει διοικήσεις εποπτευόμενων φορέων και οργανισμών του Δημοσίου χωρίς καμία απολύτως αιτιολογία. Έτσι με βάση αυτό τον νόμο στα μέσα της θητείας του (η οποία έληγε κανονικά στις 20 Μαρτίου 2017) παύθηκε από τα καθήκοντά του ο Διευθυντής του Μ.Φ.Θ. Βαγγέλης Ιωακειμίδης και μαζί όλη η Εφορεία του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης -με εξαίρεση τον εκπρόσωπο του Δήμου Μ. Ελευθεριάδη. Στη θέση τους διορίστηκαν ως Διευθυντής ο Ηρακλής Παπαϊωάννου, μέχρι πρότινος επιμελητής του Μ.Φ.Θ. με θητεία μέχρι τις 20 Μαρτίου 2017 και με τετραετή θητεία η νέα Εφορεία που απαρτίζεται από τους Εμ. Μαραγκούλη, δρ. Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, ως πρόεδρο, Χρ. Αλεξάκη, δικηγόρο, ως αντιπρόεδρο και μέλη τους Ι. Επαμεινώνδα, διευθυντή του παραρτήματος του ΜΙΕΤ Θεσσαλονίκης, Εμ. Σκούφια, διευθυντή σπουδών φωτογραφίας ΙΕΚ ESP και Μ. Ελευθεριάδη, εκπρόσωπο του δήμου Θεσσαλονίκης, εικαστικό και καθηγητή της Αν. Σχολής Καλών Τεχνών στην πόλη Limoges της Γαλλίας.
Πιστεύω πως πολλά πράγματα θα αλλάξουν προς το καλύτερο αν αλλάξει το απαρχαι-ωμένο καταστατικό λειτουργίας του Μ.Φ.Θ. που είναι κατά τη γνώμη μου υπεύθυνο για πολλές δυσλειτουργίες. Η λογική που έλεγε «δώστε μου μπόλικα κρατικά λεφτά και μια βολική Εφορεία/ΔΣ για να κάνω εκθέσεις όπως εγώ ξέρω και όπου εγώ θέλω» πέθανε. Μπήκαμε σε νέα εποχή που απαιτεί άλλες λογικές κι άλλες πρακτικές. Ο Διευθυντής του Μουσείου Φωτογραφίας θα πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να διαθέτει εξειδικευμένες οικονομικές γνώσεις και να λειτουργεί εκ του καταστατικού αποκλειστικά και μόνον ως εμπορικός διευθυντής χωρίς να ανακατεύεται καθόλου μα καθόλου στα καλλιτεχνικά θέματα. Να είναι δηλαδή ένας πετυχημένος τεχνοκράτης και μάνατζερ που θα φροντίζει μόνον για την οικονομική ευρωστία και την ανάπτυξη του Μουσείου. Αυτή η μη ανάμειξη του Διευθυντή σε καλλιτεχνικά ζητήματα θα καθιστά τη θέση του κάθε άλλο παρά ελκυστική. Δεν θα είναι δηλ. το μήλον της έριδος για το «συνάφι» γεγονός που έχει γεννήσει φαινόμενα κατασυκοφάντησης και υπονόμευσης για όλους ανεξαιρέτως τους Διευθυντές από ιδρύσεως του Μουσείου. Και φυσικά ο Διευθυντής θα τοποθετείται μετά από διεθνή διαγωνισμό για πενταετή θητεία μετά από τεκμηριωμένη εισήγηση εκλεκτόρων από Ελλάδα και εξωτερικό και όχι με …υπουργική απόφαση!
Η καλλιτεχνική δραστηριότητα του Μουσείου θα πρέπει να ανατίθεται από τη Διοικούσα Επιτροπή του Μουσείου σε εξωτερικούς επιμελητές για ένα πολύ συγκεκριμένο έργο. Όπως π.χ. συμβαίνει στην Arles της Γαλλίας και σε άλλα σοβαρά διεθνή φεστιβάλ. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα δίνεται η δυνατότητα σε πολλούς να παρουσιάσουν δείγμα γραφής για το εάν και κατά πόσο διαθέτουν συγκροτημένη άποψη για ένα σύνολο εκθέσεων, ενεργειών και δράσεων.
Η χρηματοδότηση του Μουσείου πρέπει να είναι μεικτή. Το κράτος θα πρέπει να πληρώνει μόνον τα λειτουργικά έξοδα και όλα τα άλλα να καλύπτονται από ιδιωτικές χορηγίες. Γι’ αυτό δεν θα πρέπει να ανακατεύεται καθόλου ο (εμπορικός) Διευθυντής με τις επιλογές του ή των καλλιτεχνικών επιμελητών για να μην υπάρχουν δηλ. παρεμβάσεις στο έργο τους από τους χορηγούς. Αυτή η καταστατική απαίτηση θα επιβάλει στη διεύθυνση το άνοιγμα του μουσείου στην αγορά και στην κοινωνία. Πως αυτό θα γίνει; Είναι δουλειά του τεχνοκράτη μάνατζερ… Οι εποχές που το ζητούμενο ήταν ένα παχυλό κρατικό κονδύλι το οποίο θα διαχειρίζεται ο αφέντης – διευθυντής πέρασε. Ας το καταλάβουμε επιτέλους!
Υπάρχουν πολλές δραστηριότητες που μπορούν και πρέπει να φέρουν έσοδα στο μουσείο. Για παράδειγμα δεν είναι δυνατόν το μοναδικό κρατικό Μουσείο Φωτογραφίας στη χώρα μας να μην διαθέτει …μουσείο φωτογραφικών μηχανών και τεχνικών. Θα πρέπει αυτό να το προβλέπει το νέο καταστατικό οπωσδήποτε. Για τη δημιουργία του θα βρεθούν εύκολα ευρωπαϊκά κονδύλια από ΕΣΠΑ κλπ. Και είμαι απόλυτα σίγουρος ότι θα βρεθούν και πολλοί συλλέκτες να προσφέρουν τη συλλογή τους εντελώς δωρεάν αρκεί να αναγραφεί π.χ. το όνομά τους σε μία αίθουσα ή να τους προσφερθεί κάτι άλλο που θα συντηρήσει την υστεροφημία τους… Η δημιουργία μίας μεγάλης πτέρυγας με τεχνικές του 19ου αιώνα και μίας άλλης με τεχνικές του 20ου αιώνα θα φέρει έσοδα στο μουσείο με τα εισιτήρια που θα κόβονται αφενός και αφετέρου θα παίξει μέγιστο εκπαιδευτικό και κοινωνικό ρόλο, ως θεματοφύλακας των μέσων παραγωγής εικόνας που καταστρέφονται σε αποθήκες και υπόγεια παλαίμαχων φωτογράφων.
Μια άλλη δραστηριότητα που μπορεί να φέρει επίσης αρκετά έσοδα στο ΜΦΘ είναι η πραγματοποίηση πολλών και σοβαρών σεμιναρίων με εισηγητές διεθνούς φήμης.
Ασφαλώς δεν είναι δυνατόν στα περιορισμένα όρια αυτού του σημειώματος να κατατεθεί μια πλήρης και τεκμηριωμένη τεχνοοικονομική μελέτη για την ανασυγκρότηση του Μ.Φ.Θ. Αυτό θα πρέπει να είναι το έργο μίας εξειδικευμένης επιτροπής που θα αναλάβει να το κάνει σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Θα ήθελα τελειώνοντας να πω ότι σίγουρα αξίζει έπαινος σε όσους εργάστηκαν για την σύσταση του ΜΦΘ αλλά και σε όλους τους μέχρι σήμερα Διευθυντές του που σε αντίξοες συνθήκες το κράτησαν ζωντανό. Όμως σήμερα απαιτεί η δομή και η λειτουργία του ριζικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις όπως εξάλλου όλη η χώρα μας.
.jpg)
